Interpelacja nr 21212 w sprawie mundurowych rent inwalidzkich

  • Drukuj

 

Interpelacja nr 21212

do ministra spraw wewnętrznych i administracji

 

w sprawie nierównego traktowania podczas zatrudniania przez pracodawców emerytów oraz rencistów z grupami inwalidzkimi orzeczonymi przez Komisje Lekarskie MSWiA i MON oraz przez ZUS

Zgłaszający: Ewa Kołodziej

Data wpływu: 29-03-2018

Szanowny Panie Ministrze!

Na licznych spotkaniach z seniorami (emerytami i rencistami inwalidzkimi) otrzymuję szereg pytań związanych z nierównym traktowaniem, a nawet pewnego rodzaju dyskryminacją przy zatrudnianiu przez pracodawców rencistów z grupami inwalidzkimi orzeczonymi przez MSWiA i MON.

Pracodawcy zatrudniający osoby niepełnosprawne mogą uzyskać dofinansowanie do ich wynagrodzeń z PFRON. Dopuszcza to art. 26a-26c ustawy z 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r., nr 127, poz. 721 z późn. zm., dalej ustawa o rehabilitacji).

Przepisy dopuszczają możliwość uznania osoby mającej orzeczenie o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, wystawione przez lekarza orzecznika ZUS za niepełnosprawną. Zgodnie z art. 5 ustawy o rehabilitacji, orzeczenie takiego lekarza o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji jest traktowane na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Z kolei całkowita niezdolność do pracy jest traktowana na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, a orzeczenie częściowej niezdolności do pracy jest traktowane na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności. Te uprawnienia rentowe lub emerytalne reguluje ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz.1383 ze zm.).

Nowelizacja przepisów z 29 października 2010 r. (Dz. U. Nr 226, poz.1475) przewiduje, że od 1 marca 2011 r. miesięczne dofinansowanie nie przysługuje na pracowników zaliczanych do umiarkowanego lub lekkiego stopnia niepełnosprawności, którzy mają ustalone prawo do emerytury. Pracodawcy nie mogą ubiegać się o wsparcie dla takich pracowników począwszy od wynagrodzeń wypłacanych od marca 2011 r. Dofinansowanie przysługuje nadal na emerytów niepełnosprawnych ze znacznym stopniem niepełnosprawności z ZUS. Zmiana ta nie dotyczy rencistów.

Z kolei ustawa z 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym i rentowym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r., poz. 900) odrębnie reguluje kwestie emerytur i rent inwalidzkich.

W służbach mundurowych wiele grup zawodowych (np. policjanci, funkcjonariusze wywiadu, żołnierze) mają prawo do emerytur i rent na podstawie odrębnych przepisów. Ustala się 3 grupy inwalidztwa:

1. grupa obejmuje całkowicie niezdolnych do pracy (80% wysokości emerytury),

2. grupa obejmuje częściowo niezdolnych do pracy (70% wysokości emerytury),

3. grupa obejmuje zdolnych do pracy (40% wysokości emerytury).

Renta inwalidzka przysługuje mundurowym zwolnionym ze służby, którzy stali się inwalidami wskutek stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu.

Z kolei emerytura policyjna należy się funkcjonariuszowi, który w dniu zwolnienia ma 15 lat służby. Wobec powyższego otrzymują dwie decyzje (emerytalną i rentową). Jednak świadczenie pobierane jest tylko jedno (w zależności, które jest korzystniejsze).

Przepis obowiązujący od 01.03.2011 r. wskazuje, że ustalone prawo do emerytury – mimo niepobierania świadczenia emerytalnego od wydania decyzji o ustaleniu prawa do renty inwalidzkiej i pobierania świadczenia rentowego – nadal obowiązuje. Wydanie decyzji o ustaleniu prawa do renty inwalidzkiej nie uchyla wcześniej decyzji o ustaleniu prawa do emerytury.

Dlatego zatrudniający takiego pracownika (z orzeczoną umiarkowaną niepełnosprawnością, który ma ustalone prawo do emerytury, które nie wygasło i pobiera rentę) nie może korzystać z dofinansowania PFRON do jego wynagrodzenia.

W związku z powyższym, uprzejmie proszę Pana Ministra o udzielenie odpowiedzi na poniższe pytania:

1. Jakie było uzasadnienie zmiany przepisów dotyczących zatrudniania przez pracodawców emerytów i rencistów inwalidzkich służb mundurowych, skoro ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS obejmuje zarówno emerytów i rencistów inwalidzkich z ZUS i MSWiA oraz MON?

2. Dlaczego renciści inwalidzcy orzekani w Komisjach Lekarskich ZUS mają liczone 1,3% za każdy rok składkowy, a 0,7% za każdy rok nieskładkowy, a rencistom inwalidzkim orzekanym przez Komisje Lekarskie MSWiA i MON obniżono do 0% za każdy rok?

3. Dlaczego przepisy dotyczące zatrudniania przez pracodawców osób niepełnosprawnych dyskryminują emerytów i rencistów służb mundurowych (MSWiA, MON)?

4. Dlaczego pozbawiono świadczeń rent inwalidzkich osoby, których inwalidztwo orzeczone było w związku ze służbą po 1990 r., na rzecz demokratycznej Polski?

5. Ile zostało wydanych decyzji przez Dyrektora ZER MSWiA dotyczących obniżenia świadczeń rentowych inwalidzkich?

 

Odpowiedź na interpelację nr 21212

w sprawie nierównego traktowania podczas zatrudniania przez pracodawców emerytów oraz rencistów z grupami inwalidzkimi orzeczonymi przez Komisje Lekarskie MSWiA i MON oraz przez ZUS

Odpowiadający: sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Jarosław Zieliński

Warszawa, 11-05-2018

Szanowny Panie Marszałku,

w odpowiedzi na interpelację numer 21212 Posła na Sejm RP Pani Ewy Kołodziej w sprawie nierównego traktowania podczas zatrudniania przez pracodawców emerytów oraz rencistów z grupami inwalidzkimi orzeczonymi przez Komisje Lekarskie MSWiA i MON oraz przez ZUS, w oparciu o stanowisko przekazane przez Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA, uprzejmie przedstawiam co następuje.

Kwestie dotyczące zatrudniania rencistów służb mundurowych w zakładach pracy chronionej oraz korzystania przez ww. osoby ze świadczeń rehabilitacyjnych, jak również z innych uprawnień i ulg określonych przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 511) pozostają poza zakresem właściwości resortu spraw wewnętrznych i administracji. Stosownie do art. 6 ust. 1 ww. ustawy, o niepełnosprawności orzekają powiatowe oraz wojewódzkie zespoły do spraw orzekania o niepełnosprawności.

Renty inwalidzkie dla funkcjonariuszy służb mundurowych są przyznawane i wypłacane na podstawie przepisów ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2018 r. poz. 132 z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”.

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy, ustala się trzy grupy inwalidztwa funkcjonariuszy całkowicie niezdolnych do służby:

  1. I grupę - obejmującą całkowicie niezdolnych do pracy,

  2. II grupę - obejmującą częściowo niezdolnych do pracy,

  3. III grupę - obejmującą zdolnych do pracy.

Stosownie do art. 22 ust. 1 ustawy, renta inwalidzka wynosi dla inwalidów zaliczonych do:

  1. I grupy – 80 %,

  2. II grupy – 70 %,

  3. III grupy – 40 %

- podstawy wymiaru bez uwzględnienia dodatków, o których mowa w art. 18 ust. 1 ustawy.

W myśl art. 21 ust. 1 ustawy, komisje lekarskie podległe ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych orzekające w sprawach kandydatów do służby oraz funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Służby Więziennej, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej, komisje lekarskie podległe Szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Szefowi Agencji Wywiadu, a także wojskowe komisje lekarskie w stosunku do funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego lub Służby Wywiadu Wojskowego orzekają także o:

  1. inwalidztwie funkcjonariuszy, emerytów i rencistów, związku albo braku związku inwalidztwa ze służbą oraz o związku albo braku związku śmierci ze służbą;

  2. niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji funkcjonariuszy, emerytów i rencistów na zasadach określonych w ustawieo emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Stosownie do art. 21 ust. 1c ustawy, w stosunku do funkcjonariuszy Centralnego Biura Antykorupcyjnego właściwe w sprawach, o których mowa w ust. 1, są komisje lekarskie podległe ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.

Przedstawiając powyższe należy podkreślić, że zasady ustalania renty inwalidzkiej z zaopatrzenia emerytalnego są odmienne od zasad przyznawania renty z tytułu niezdolności do pracy, ustalanej i wypłacanej z sytemu powszechnego. Wysokość policyjnej renty inwalidzkiej nie zależy od długości stażu służby funkcjonariusza, a stanowi co do zasady procentowy wymiar uposażenia należnego funkcjonariuszowi na ostatnio zajmowanym stanowisku. Wyjątkiem od tej zasady jest ustalenie wysokości renty inwalidzkiej osobom, które pełniły służbę na rzecz totalitarnego państwa.

Ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. poz. 2270), zwana dalej „ustawą dezubekizacyjną”, zobowiązała organ emerytalny do ponownego ustalenia wysokości emerytur i rent inwalidzkich funkcjonariuszom, którzy w okresie od dnia 22 lipca 1944 roku do dnia 31 lipca 1990 roku pełnili służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b ustawy, oraz do ponownego ustalenia wysokości rent rodzinnych przysługujących po osobach, które pełniły tę służbę.

Okresy służby na rzecz totalitarnego państwa, w myśl art. 13a ust. 1 ustawy, wskazuje na wniosek organu emerytalnego Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (IPN), w sporządzonej na podstawie akt osobowych informacji o przebiegu służby na rzecz totalitarnego państwa. Informacja ta zgodnie z art. 13a ust. 4 ustawy zawiera: dane osobowe funkcjonariusza, wskazanie okresów służby na rzecz totalitarnego państwa od dnia 22 lipca 1944 roku do dnia 31 lipca 1990 roku w instytucjach i formacjach wymienionych w art. 13b ustawy oraz informację, czy z dokumentów zgromadzonych w archiwach IPN wynika, że funkcjonariusz w tym okresie, bez wiedzy przełożonych, podjął współpracę i czynnie wspierał osoby lub organizacje działające na rzecz niepodległości Państwa Polskiego. Zatem to IPN rozstrzyga na podstawie akt osobowych, czy służbę danej osoby należy potraktować jako służbę na rzecz totalitarnego państwa w rozumieniu art. 13b ustawy.

Zgodnie z art. 22a ust. 1 ustawy w przypadku osoby, która pełniła służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b, rentę inwalidzką ustaloną zgodnie z art. 22 zmniejsza się o 10% podstawy wymiaru za każdy rok służby na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b. Przy zmniejszaniu renty inwalidzkiej okresy służby, o której mowa w art. 13b, ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy.

W myśl art. 22a ust. 2 ustawy, w przypadku osoby, która pełniła służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b, i została zwolniona ze służby przed dniem 1 sierpnia 1990 roku rentę inwalidzką wypłaca się w kwocie minimalnej według orzeczonej grupy inwalidzkiej (od dnia 1 marca 2018 roku najniższa renta z tytułu inwalidztwa I i II grupy wynosi 1 029,80 zł, natomiast III grupy - 772,35 zł). Stosownie do art. 22a ust. 3 ustawy, wysokość renty inwalidzkiej, ustalonej zgodnie z ust. 1, nie może być wyższa niż miesięczna kwota przeciętnej renty z tytułu niezdolności do pracy wypłaconej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ogłoszonej przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (od dnia 1 marca 2018 roku miesięczna kwota przeciętnej renty z tytułu niezdolności do pracy wynosi 1 555,73 zł).

Jednocześnie informuję, że na podstawie ustawy dezubekizacyjnej, według danych sporządzonych na wypłatę świadczeń w kwietniu 2018 roku, obniżeniu uległo 691 rent inwalidzkich.

Z poważaniem

MINISTER

SPRAW WEWNĘTRZNYCH i ADMINISTRACJI

z up. Jarosław Zieliński

Sekretarz Stanu